Live bijeenkomst VIDE Evaluatoren Netwerk: "Hoe bepaal je de effectiviteit van beleidsprogramma’s?”
Bijeenkomst VIDE Evaluatoren Netwerk: "Hoe bepaal je de effectiviteit van beleidsprogramma’s?”
Op 3 mei 2022 vond in het gebouw van de Algemene Rekenkamer de eerste post corona live bijeenkomst van het evaluatorennetwerk plaats. Deze had als thema de evaluatie van beleidsprogramma’s. Beleidsprogramma’s zijn combinaties van beleidsmaatregelen binnen een of meer programmalijnen. Beleidsprogramma’s kunnen departementale grenzen overschrijden, maar dat hoeft niet het geval te zijn om van een programma te kunnen spreken. Beleidsprogramma’s hebben met elkaar gemeen dat een combinatie van instrumenten en interventies in meer en mindere samenhang wordt ingezet om de doelen van het programma (beleid) te bereiken.
Programmatisch werken heeft binnen de overheid een grote vlucht genomen. Zowel als het gaat om beleid als om toezicht. Voorbeelden zijn: Programma aanpak stikstof, Programma Verdere Integratie op de arbeidsmarkt, de departement-overstijgende aanpak van het klimaatbeleid, het actieprogramma Zorg voor de jeugd, of de programmatische aanpak van het toezicht door de ILT.
Hoe bepaal je de gezamenlijke effecten (en neveneffecten) van een programma met meerdere instrumenten en interventies en met verschillende beleidslijnen? Effectiviteit van individuele instrumenten of interventies is soms nog wel aan te tonen, maar het eenvoudigweg optellen van deze effecten tot een “programma-effect” is niet zonder meer mogelijk en waarschijnlijk ook niet wenselijk. Bovendien zijn onderdelen van een programma niet altijd in cijfers te vangen.
In tijden waarin beleid steeds complexer wordt maar ook steeds meer de vraag gesteld wordt hoe effectief het eigenlijk is blijft de vraag hoe beleidsprogramma’s zinvol kunnen worden geëvalueerd op hun effectiviteit relatief onderbelicht. Dat was de aanleiding voor deze bijeenkomst waarin lessen uit twee recente voorbeelden van programma evaluaties gepresenteerd zijn.
Dat waren het ex ante onderzoek voor de meerjarige evaluatie van de Wet herziening tenuitvoerlegging strafrechtelijke beslissingen (Wet USB) door drs.Robbin te Velde (Dialogic) en De evaluatie van het programma Actieplan Vijftigplussers door drs.Francisco Corte Real (Beleidsmedewerker SZW, Directie Werknemersregelingen; Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en dr. Jos Mevissen (Mevissen Evaluatie-Advies).
Aansluitend gaf Prof. dr. Michiel Herweijer (emeritus hoogleraar bestuurskunde, Radboud Universiteit Nijmegen) een reflectie op de uitdagingen van programma evaluaties en is met aanwezigen van gedachten gewisseld over het onderwerp. Een van de conclusies uit deze middag is dat er onterecht te weinig aandacht is voor de uitdagingen van een programma-evaluatie en dat de kennis erover nog te beperkt is. Reden om het niet bij deze ene bijeenkomst over dit onderwerp te laten.