Hoe kun je systeem- en transitiebeleid evalueren?
Evalueren van systeem- en transitiebeleid
Op 25 mei 2023 organiseerde het evaluatie netwerk van Vide samen met het Vlaams Evaluatieplatform een bijeenkomst over het evalueren van systeem- en transitiebeleid. Dit beleid vraagt vaak om een wat andere aanpak dan de evaluatie van één beleidsinterventie of instrument. Systeemevaluaties en evaluaties van transitiebeleid zijn volop in ontwikkeling. Wat kunnen we leren van de methoden die nu ontwikkeld en toegepast worden?
Na de opening door Peter van Humbeeck, voorzitter van het Vlaams Evaluatieplatform, gaf allereerst Matthijs Janssen (Dialogic & Universiteit Utrecht) een toelichting op het rapport 'Durf te leren, ga door met meten'. Dit rapport van de expertcommissie evaluatiemethoden systeem- en transitiebeleid, in opdracht van het Nederlandse Ministerie Economische Zaken en Klimaat, biedt een overzicht van de wetenschappelijk beschikbare evaluatiemethoden waarmee de effectiviteit van systeem- en transitiebeleid inzichtelijk kan worden gemaakt.
Daarna werd het evalueren van systeem en transitiebeleid belicht vanuit twee casussen. Lieselot Baert (Vlaamse overheid, Departement Economie, Wetenschap en Innovatie) en Miriam Van Hoed (IDEA Consult) vertelden over de ontwikkelingen van systeemevaluatie binnen het beleidsdomein economie, wetenschap en Innovatie van de Vlaamse overheid en in het bijzonder in de context van verschillende evaluaties in het beleidsveld wetenschapscommunicatie. Er werd met name ingezoomd op de ontwikkeling en evolutie van het theoretische en methodologische kader voor systeemevaluaties, evenals op enkele eerste bevindingen rond de meerwaarde van systeemevaluaties in deze context.
Daarna nam Eva Kunseler (Planbureau voor de Leefomgeving) ons mee in de praktijk van de lerende evaluatie klimaatbeleid. Deze heeft tot doel het transformerend vermogenvan het klimaatbeleid te evalueren en versterken door met beleidsbetrokkenen bij het Klimaatbeleid te reflecteren op de inrichting en het verloop van het klimaatbeleid. Deze manier van evalueren leidt tot inspirerende en open sessie met alle betrokkenen.
In de discussie achteraf werd veel gesproken over het verschil tussen het evalueren van systeem- en transitiebeleid enerzijds en “gewoon” beleid anderzijds. Is eigenlijk niet ieder beleid onderdeel van een groter geheel en zou niet iedere evaluatie ook lerend moeten zijn?